400 bin yıl önce meydana gelen bir dizi depremle, Büyük Menderes havuzunda termal suların oluşturduğu travertenleriyle eşsiz bir manzaraya sahip olan Pamukkale, ziyaretçilerine görsel bir şölen sunuyor.
Kalsiyum karbonatla doymuş olan su, güneşin altında buharlaşıyor. İlk etapta ortaya çıkan jel halinde beyaz travertenlerin pamuksu görüntüsünün ardından yapı katılaşarak yüzeyi kristalleşmiş kayalara dönüşüyor.
Travertenlerinin ilk halinin yumuşaklığı ve pamuk gibi beyaz renkli oluşu nedeniyle Pamukkale adını alan bölgede, 35-100°C sıcaklık değerleri aralığında 17 sıcak su alanı bulunuyor.
Kaynaktan çıkan termal su, 320 metrelik bir mesafeyi kat ederek traverten başına geliyor. Buradan da traverten katmanlarına dökülerek 240-300 metre kadar daha yol kat ediyor.
Özellikle Roma İmparatorluğu döneminde Hierapolis ve civarları sağlık merkeziydi.O yıllarda binlerce insan sayıları on beşten fazla olan hamamlara gelir ve sağlık sorunlarına çare ararlardı.havuz bugünkü şeklini 7.yüzyılda meydana gelen depremde almıştır. İon düzeninde inşa edilmiş mermer revak parçaları o depremde sıcak su kaynağının içine düşmüştür.
Havuzun suyunun sıcaklık değeri 36-57 derece arasında değişir. Ph değeri 5,8 ve radon değeri de 1480 pCi/l. SPA suyu bikarbonat , sülfat ve karbondioksit , demir ve radyoaktif bileşim içerir.Bu kaynaktaki su duş almaya elverişlidir. 2430 MG / LİTRE eritilmiş metal değeri vardır.
Hierapolis Ören Yerinde bulunan Roma Hamam Yapısı’nın 1970’li yıllarda yapılan restorasyonu sonucu, başta Hierapolis Kazılarında çıkan ve diğer ören yerlerimizden getirilen eserlerin teşhir ve düzenleme çalışmaları tamamlanarak, 1 Şubat 1984 tarihinde Hierapolis Örenyeri Müzesi ziyarete açılmıştır. Zamanın etkisiyle yıpranan Hierapolis Örenyeri Müzesinin 1999 yılında başlayan restorasyonun, teşhir ve düzenleme çalışmaları ile birlikte açık teşhirinin de tamamlanması sonucu 24 Nisan 2000 tarihinde yeniden bugünkü durumu ile ziyarete açılmıştır.
Hierapolis (Pamukkale) Örenyeri Müzesi; Hierapolis Antik Kenti içinde, 14.000 m2’lik bir alan üzerindedir. Antik Roma Hamamı, Gymnasiumu ve kütüphaneden oluşan yapılar topluluğudur.
Hierapolis Arkeoloji Müzesi’ndeki eserler;Lahitler ve Heykeller Salonu,Küçük Eserler Salonu ve Hierapolis Tiyatrosu Buluntuları Salonu olmak üzere üç ayrı salonda sergilenmektedir.
Antik Tiyatro, Grek Tiyatrosu tipinde yamaca yaslanmış 91 met-re ve tüm cephesiyle birlikte korunabilen büyük bir yapıdır. İn-şasına M.S 60 yılında olan büyük bir depremin ardından M.S 62 yılında başlanmıştır. Yapı Severuslar döneminde M.S 206 yılında tamamlanmıştır.
Cavea’da 50 oturma sırası bulunur. Bu oturma sıraları 8 merdi-venle 7 bölüme ayrılmıştır. Cavea’nın tam ortasından geçen Dio-zoma’ya her iki taraftan tonozlu birer geçit ile girilir. Cavea’nın ortasında yer alan krallık locası ve orkestrayı çevreleyen 3.66 metre yüksekliğindeki sahne ön duvarında 5 kapı ve altı niş bu-lunmakta, bunların önünde 10 adet sütun yer almaktadır.
Mer-mer sütunların üzerleri istiridye kabuğu şeklinde motiflerle de-kore edilmiştir. Sahnenin gerisinde arka duvarı süsleyen üst üs-te sıralanmış 3 sütun dizisinden, alttakiler sekizgen kaideler üzerinde yükselir ve yivsizdir.
MS. IV.yüzyıl sonuna veya V.yüzyıl basına ait oktogonal (sekizgen) bir yapı olan Martyrium, 20 m. x 20 m. ölçüsünde kare planlı yapılmıştır. St. Philip’in Hierapolis’te şehit edildiği kabul edilerek onun anisin anıt mezar olarak inşa ettirilmiştir. Hristiyanligi resmi din olusundan sonra halkın büyük ilgisini çeken yerlerden biri olmuştur.
Sur dışında kalan bu binaya geniş bir merdivenle çıkılır. Mevcut buluntulardan dört kenarından odaları, iki cephesinde revaklarin bulunduğu anlaşılmaktadır. Ayrıca çokgen odalarla birbirinden ayrılan sekiz adet şapel mevcuttur.
Binayı çevreleyen odalardan merkezi bir şapele ve oktogonal mekana girilir. Bu haliyle cifte hac biçiminde bir yapıya benzer. Ortada bulunan ve yaklaşık 20 m. çapındaki bu mekanın ustu, ahşap çatı üzerine kursun levha ile kaplanmış bir kubbeyle örtülüydü. Yan taraflar ise tuğla tonozlarla ve yer yer ahşap çatı ile kapatılmıştır. Martyrium ve diger bir çok kilise, kentin hristiyanlik tarihini göstermeleri aÇısından önemlidir.
Şehrin kuzey girişinde iyi korunmuş 3 gözlü ve iki yanına yuvarlak kuleleri olan kapı imparator Domitian‘a ithaf edilmiş, üzerine Latince ve Grekçe yazılmış bir yazıt vardır. Bu yazıttan dolayı buna, Domitian kapısı veya Roma Kapısı denir.
Kapının M.S.82-83 yıllarında yaptırıldığı bilinmektedir. Bu kapıya ayrıca Frontinus kapısı da denmektedir.
Pamukkale Hierapolis Antik Kenti Güney Bizans Kapısı M.S IV. Yüzyılda inşa edilmiştir. Traverten bloklar ve içinde mermerinde bulunduğu devşirme malzeme ile yapılmıştır.
Kuzeydeki kapıda olduğu gibi 2 adet dörtgen planlı kuleye yaslanmış ve monolit arşitrav üzerinde yer alan hafifletme kemeri ile şekillenmiştir. Kapının bulunduğu mekan diğer kapıya göre daha alçaktır.
Kuzey kapısı Doğu Romanın hristiyanlık inancını devlet dini olarakkabul edilmesi ardından Roma imparatoru Theodosius I tarafından M.S.395/3969 yıllarında inşa edilmiştir. Bizans kapısı ve Bizans sur duvarları da bu döneme aittir. İki dörtgen kule kapı yolunu çevrelemektedir.Yapı Haç sembolü ile süslenmiştir.
Bir mağara ağzı :(plutonium olarak adlandırılıyor.) Hierapolis’de üzerinde bulunduğu tepenin kayalık kenarında bulunmaktadır.
Plutinium 1960 da yapılan kazılar esnasında keşfedilmiştir. O, 1.50 -2.00 metre yüksekliğinde olup içeri doğru derindir. Önünde dörtgen 1,5 metre karelik çevrilmiş bir alan (çit) bulunmaktadır. Çit ‘in iç kısmı boğularak ölme tehlikesi içerir.Mağaranın içinde biriken gaz büyük bir tehlike yaratmaktadır.
